Jaki rower kupić? - o typach rowerów, różnicach miedzy nimi i ich zastosowaniu

Wybór odpowiedniego roweru to nie lada wyzwanie biorąc pod uwagę ilość dostępnych ich typów na rynku. Im bardziej zgłębiać temat, tym jest ich więcej, a różnice między nimi są coraz mniej wyraźne, co rodzi jeszcze więcej kolejnych pytań i wątpliwości. Nie sposób opisać ich wszystkich, jednak przyjrzyjmy się najpopularniejszym i najczęściej wybieranym rodzajom rowerów. Czym wyróżnia się każdy z nich, na co zwrócić uwagę, oraz dla kogo i gdzie mogą się one sprawdzić, i kiedy okażą się dobrym wyborem?

Rowery crossowe i trekkingowe

Wybierając rower uniwersalny, który pozwoli na codzienne dojazdy do pracy i rekreacyjne wycieczki w wolnym czasie warto zastanowić się nad rowerem crossowym lub trekkingowym. Pozwolą one na zastosowanie pełnych błotników, zainstalowanie bagażnika, czy stopki, co sprawdza się podczas przewożenia dodatkowego bagażu i gdy zaskoczy nas pogoda. Rowery trekkingowe w niemal każdym przypadku posiadają takie wyposażenie zainstalowane fabrycznie wraz z oświetleniem, natomiast rowery crossowe sprzedawane są bez niego, lub w droższych wersjach z wyposażeniem. Ich uniwersalność nie znaczy jednak, że są do wszystkiego, gdyż ich charakter jest daleki od sportowego przez chociażby pozycję rowerzysty za kierownicą. W rowerach crossowych będzie ona bardziej pochylona niż w trekkingowych, jednak nadal nie jest ona sportowa, jak chociażby w rowerach górskich. Oba te typy rowerów posiadają najczęściej amortyzowane widelce o małym skoku, rower trekkingowy posiada jednak często lekko wygiętą kierownicę i koła mniej dostosowane do jazdy po sypkiej nawierzchni w odróżnieniu od roweru crossowego.

Zbliżonym pod kątem pozycji typem roweru do crossowego jest rower typu fitness. Rowery te posiadają jednak w pełni sztywne ramy i wyposażone są w koła i napędy ukierunkowane na jazdę po asfalcie. Przez to widoczne są w nich cienkie opony i napędy z grup szosowych. O ile rowery trekkingowe nie należą do sportowych, to ich zastosowanie nie musi być w pełni rekreacyjne, z tego względu, że jak sama nazwa wskazuje, stworzone są one do trekkingu rowerowego, który może obejmować trasy na wyprawach o długości nawet tysięcy kilometrów przy przewożeniu całego potrzebnego ekwipunku na rowerze obciążonym sakwami.

Rower crossowy z pełnym wyposażeniem Trek Dual Sport 3

Dla kogo rower miejski?

Stwierdzenie, że rower miejski jest do jazdy w mieście jest ogromnym uproszczeniem, jest jednak ono prawdziwe z pewnych względów. Tego typu rowery cechują się najbardziej wyprostowaną pozycją, jeszcze bardziej niż w rowerach trekkingowych. Wiąże się to z możliwością wygodnej obserwacji sytuacji w ruchu miejskim, a także zastosowaniem roweru, podczas którego zależy nam na najwygodniejszym przejechaniu z punktu A do B na niewielkim dystansie bez konieczności przebierania się. Posiadają one wiele udogodnień w postaci koszyków na zakupy, czy zwykle niskich ram umożliwiających wygodne wsiadanie bez przekładania nogi. Posiadają także uproszczone napędy z małą ilością przełożeń, obecnie zazwyczaj w postaci piast wielobiegowych (tzw. wewnętrzne przerzutki), co w wykorzystaniu miejskim ma korzyści w postaci ograniczenia prac serwisowych i możliwości zmiany biegów na postoju.  

Czy rowerem miejskim można zatem jeździć poza miastem? Można, jednak pozycja i ich napędy nie sprzyjają pokonywaniu dużych dystansów. Wyprostowana pozycja wbrew pozorom nie musi być wygodna na dłuższym dystansie, a ilość dostępnych przełożeń utrudni jazdę z odpowiednim rytmem pedałowania, a nawet może uniemożliwić podjazd pod większe górki. Z tego względu rowery trekkingowe, czy crossowe są bardziej uniwersalne, gdy zależy nam także na bardziej wycieczkowym zastosowaniu jednego jednośladu.

Jazda terenowa - rowery górskie

Wykorzystanie górala jako roweru uniwersalnego coraz bardziej odchodzi do lamusa, a same rowery górskie to dzisiaj wyspecjalizowane maszyny do jazdy w prawdziwie wymagającym terenie. Rodzina rowerów MTB jest bardzo szeroka i znajduje się w niej wiele rowerów o zupełnie innych zastosowaniach. Po jednej stronie znajdziemy wyścigowe rowery XC do startów w zawodach cross country polegających na pokonywaniu okrążeń na trasie usianej przeszkodami i podjazdami. Takie rowery najbardziej ze wszystkich rowerów górskich nadają się do podjeżdżania pod strome góry ze względu na niską masę, pozycję umożliwiającą dociskanie przedniego koła do podłoża i napęd z "lekkimi" przełożeniami. Po całkowicie drugiej stronie rodziny MTB stoją natomiast rowery DH - downhillowe. Charakteryzują się one całkowicie odwrotną geometrią pozwalającą na prowadzenie roweru podczas zjazdu po stromych zboczach. Posiadają one pełną amortyzację o nawet dwukrotnie większym skoku niż rowery XC pozwalającą na zjazd i skoki w najgorszym terenie. Nie nadają się one jednak przez to całkowicie to podjeżdżania, a nawet zwykła jazda "po płaskim" nie jest na nich wydajna. Wśród bardziej wyśrodkowanych rowerów górskich znajdą się modele do jazdy trailowej, czy enduro. W rowerach górskich zwykle mamy do czynienia z maszynami z pełnym zawieszeniem, tzw. full suspension, jednak rowery XC i górale do jazdy bardziej rekreacyjnej występują także jako hardtaile - rowery bez tylnego zawieszenia, ale z przednim amortyzowanym widelcem.

W gamie rowerów górskich istnieją także w dolnych przedziałach cenowych rowery do jazdy rekreacyjnej. Ich zastosowanie może być zbliżone do rowerów crossowych, charakteryzują się one jednak zwykle nieco bardziej pochyloną pozycją, szerszymi oponami i większym skokiem amortyzatora. Nadają się one zatem bardziej do nieco szybszej jazdy, zwłaszcza po gorszym podłożu.

Rower górski Trek Supercaliber w malowaniu ProjectOne

Rower szosowy - nie tylko dla kolarzy

Myśląc o kolarstwie prawdopodobnie pierwsza myśl wiąże się z kolarzami jadącymi na szosie w peletonie. Właśnie do tego stworzone są rowery szosowe - do szybkiej i wydajnej jazdy po asfaltowych drogach. Możliwe jest to dzięki przyjmowanej na nich przez kolarza pozycji, w czym pomaga kierownica typu baranek, oraz kołom na wąskich oponach typu slick ograniczających opory toczenia. Są zatem bardzo wyspecjalizowane pod kątem jazdy po drogach z dobrą nawierzchnią i także powstało ich kilka typów, w których możemy znaleźć bardzo lekkie rowery do szybkiej jazdy na górskich trasach, rowery aerodynamiczne o specjalnej konstrukcji ramy ograniczającej opory powietrza kosztem masy, a nawet rowery do jazdy na czas i triathlonowe zapewniające jeszcze lepszą aerodynamikę z uwzględnieniem specyficznej pozycji kolarza.  

W ostatnich latach kolarstwo szosowe staje się natomiast coraz bardziej dostępne dla szerszego grona odbiorców o mniej bezwzględnie sportowym zacięciu. Z tego względu powstają rowery szosowe z geometrią typu endurance - wyższą główką ramy pozwalającą na nieco mniej pochyloną pozycję za kierownicą, czy rowery typu road plus pozwalające na zainstalowanie szerszych opon do jazdy po gorszej nawierzchni. Rowery szosowe nadal nadają się jednak wyłącznie do jazdy po drogach, jednak pomimo małej uniwersalności są w tym bezwzględnie najlepsze.

Gravel - gdzie się sprawdzi

Gravele to obecnie jeden z bardziej popularnych tematów w świecie rowerowym i bardzo mocno się rozwijający, co wiąże się z pewnymi kłopotami określenia ich zastosowania, zwykle wynikającymi z różnego rozumienia pojęcia jazdy terenowej. Rowery gravelowe bywają określane jako rowery szosowe do jazdy w terenie, albo rowery górskie z barankiem (typ kierownicy, która w gravelach jest nieco inna i posiada tzw. flarę, czyli wygięcie końcówek kierownicy na zewnątrz dla lepszej kontroli). Chociaż obie wersje zawierają trochę racji, to żadna nie jest w pełni prawdziwa. Rower tego typu to przede wszystkim zwykle rama bez amortyzacji wyposażona w giętą kierownicę i z szerokimi oponami z bieżnikiem. Dzięki temu takie rowery posiadają pozycję zbliżoną do rowerów szosowych przez jazdę w dolnym chwycie, a opony z bieżnikiem pozwalają na jazdę po sypkiej nawierzchni znaną z rowerów górskich. Natomiast ww. wspomniane dzisiejsze rowery górskie posiadają znacznie inne właściwości, szczególnie dzięki amortyzacji, która pozwala na jazdę w kamienistym i ukorzenionym, pełnym dziur i innych nierówności terenie przy zachowaniu znośnego komfortu i zwrotności roweru. Rower gravelowy natomiast nie sprawdzi się w takim terenie, jednak będzie wyraźnie szybszy od roweru górskiego na gładkiej szutrowej drodze dzięki innej pozycji. Rower MTB nadaje się zatem do jazdy w terenie po bezdrożach, a rower gravelowy może być wykorzystany do jazdy w terenie, ale nadal po wyznaczonych drogach tracąc pod względem prędkości na asfalcie w porównaniu do roweru szosowego. 

Jako, że rodzina rowerów szutrowych szybko się rozwija, to dostępne są już ich różne warianty, które skierowane są do wygodniejszej jazdy z dużą ilością ekwipunku dzięki montażom do bagażników i stworzone do szybkiej szutrowej jazdy, a także modele wyposażone w rozwiązania umożliwiające amortyzację nierówności, a nawet wyposażone w prostą kierownicę. Rowery gravelowe są bardzo popularne do turystyki w formie bikepackingu. Bardziej tradycyjnym rozwiązaniem i o dłuższej historii roweru do jazdy w terenie z giętą kierownicą są rowery przełajowe. Wyraźnie różnią się one jednak geometrią ramy od rowerów gravelowych, która w typowej przełajówce jest krótsza, posiada wysoko umieszczoną górną rurę ramy do łatwego podnoszenia roweru i posiada większy prześwit. 

Rower gravelowy Giant Revolt 2

Rowery elektryczne

Kolejnym popularnym tematem rowerowym są rowery elektryczne. To rowery wyposażone we wspomaganie w postaci silnika elektrycznego, który zwiększa moment obrotowy w czasie pedałowania, co skutkuje szybszą jazdą przy mniejszym włożonym wysiłku. Typowy e-bike dozwolony w ruchu ulicznym umożliwia wspomaganie w czasie jazdy do prędkości 25 km/h i nie jest możliwa jazda nim bez pedałowania. Obecnie w większości wymienionych wyżej typów rowerów dostępne są odpowiedniki z napędem elektrycznym. Szczególnie sprawdzają się one jako rowery miejskie, gdzie pozwalają na szybkie codzienne dojazdy z mniejszym wysiłkiem, oraz jako rowery górskie, gdzie pozwalają cieszyć się dłuższymi i bardziej wymagającymi fizycznie trasami mniejszym nakładem sił. 

Elektryczny rower górski Specialized Turbo Levo Hardtail Comp

Rozmiar ramy roweru

Decydując się na rower niezależnie jakiego typu bezwzględnie należy zwrócić uwagę na jego rozmiar ramy. Decyduje on o tym, czy na rowerze w ogóle będziemy mieli szansę znaleźć dla siebie wygodną pozycję. Kupno zdecydowanie zbyt małego roweru może grozić np. brakiem możliwości podniesienia siodełka na odpowiednią wysokość przez zbyt krótką sztycę, czy uderzanie kolanami w kierownicę podczas skręcania. Analogicznie kupno zbyt dużego może wiązać się brakiem możliwości obniżenia siodełka, czy po prostu zbyt wyciągniętą pozycją i trudnym manewrowaniem rowerem. Małe różnice w rozmiarze zwykle idzie zniwelować ustawieniem siodełka i kierownicy, czy mostka, jednak w przypadku dużych rozbieżności może być to niemożliwe. W razie problemów z wyborem rozmiaru skorzystać można z tabel podawanych przez producentów, lub poprosić o pomoc sprzedawcę.