WSZYSTKO O ROWERACH: części i budowa roweru.

Dwa koła, kierownica, siodełko, hamulce… Jaki rower jest, każdy widzi. Wystarczy jednak podejść bliżej, żeby zdać sobie sprawę, że to niezwykle przemyślany, precyzyjny mechanizm, który zależnie od poszczególnych elementów daje zupełnie inne wrażenia z jazdy. Chcesz się dowiedzieć więcej?

 

* jako punkt wyjścia przedstawiamy najbardziej skomplikowany model roweru: MTB full suspension, wyposażony w dwa amortyzatory i ruchome zawieszenie (naszym modelem został Cannondale Habit, terenowa bestia). Przykładowy rower miejski będzie zawierał mniej specjalistycznych części, ale zasady działania i wzajemne relacje elementów pozostają takie same. 

 

Zaczynajmy!

Z czego składa się rower? - najważniejsze elementy | Rama

Nie bez przyczyny mówi się, że sercem roweru jest rama. Jak już wspomnieliśmy, rama rowerowa to dwa trójkąty, które łączą wszystkie pozostałe elementy w jedną całość. Dlaczego jest taka ważna? Od kątów i długości poszczególnych rur w ramie zależy Twoja pozycja na rowerze. 

 

*Warto też wspomnieć, że ramy są budowane z różnych materiałów. Obecnie zdecydowaną większość tworzy się z różnych stopów aluminium, stosując mniej lub bardziej zaawansowane metody obróbki (m. in. CNC, hydroforming). Aluminium wyróżnia się dobrym stosunkiem sztywności i wytrzymałości do wagi przy zachowaniu  niskiej ceny. Możesz też spotkać rowery ze stali (BMX, starsze miejskie, niektóre gravele) oraz włókna węglowego (najdroższe, z topowymi właściwościami).

 

(przeglądaj dostępne modele)

Podzielmy więc ramę. Przedni, główny trójkąt składa się z: 

• rury górnej 
• rury dolnej 
• wspornika podsiodłowego (inaczej sztycy podsiodłowej)
• z przodu rury łączą się w miejscu nazywanym główką ramy. 

 

I właśnie w tym miejscu widać kluczowe dla Ciebie cechy roweru. Sposób, w jaki rura górna i dolna są ustawione względem siebie i podłoża, decyduje o tym, w jakiej pozycji siedzisz. 

 

Im dłuższa główka ramy, tym jesteś bardziej wyprostowany (pozycja do jazdy rekreacyjnej). Główka ramy bezpośrednio łączy się z widelcem z przodu, na którym jest koło, oraz pośrednio z kierownicą. Może być zwężana ku górze (tzw. tapered - takie rozwiązanie poprawia sterowność i zmniejsza wagę). Idąc dalej: kąt główki ramy przekłada się na tzw. wyprzedzenie (offset) widelca, czyli na pewność prowadzenia i zwrotność. Kojarzysz długie terenowe rowery, na których siedzi się niemal jak na Harleyach? Tak wygląda maksymalny offset widelca. 

 

Z tyłu znajduje się tylny trójkąt ramy. Rurki mocują tylne koło. W zależności od rodzaju roweru są zamontowane sztywno do ramy lub do dampera w rowerach z pełnym zawieszeniem. A jak już jesteśmy przy amortyzacji…

Układy w rowerze: kierowniczy (jezdny)

 

(na zdj. Rondo)

 

Na układ kierowniczy w rowerze składają się: 

• mostek / wspornik kierownicy 
• kierownica 
• chwyty (gripy)
• stery 
• widelec 

 

Wspomniana już główka ramy łączy się z mostkiem, zwanym też wspornikiem kierownicy, do którego z kolei montuje się kierownicę - pręt, najczęściej z aluminium, o charakterystycznym kształcie cofniętym na środku. Mostek jest często regulowany. Kierownice mają różne długości w zależności od rozmiaru roweru oraz stylu jazdy. Najdłuższe kierownice montuje się w MTB. Abyś miał wygodę prowadzenia roweru, każda kierownica kończy się chwytami/ gripami. 

 

W główce ramy zamontowane są także stery, które umożliwiają kierowanie rowerem. Stery łączą się z amortyzatorem przednim lub sztywnym widelcem. Ten element z kolei, przez piastę i łożyska, pozwala kręcić przednim kołem. Widelec z amortyzatorem będzie cięższy niż jego sztywny odpowiednik, ma też dodatkowe funkcje: neutralizuje drgania z trasy. Amortyzatory spotkasz w zdecydowanej większości rowerów rekreacyjnych i terenowych. Nowoczesnym rozwiązaniem, które ma łagodzić wstrząsy bez dodatkowej wagi, jest stosowanie widelców z karbonu. Ten materiał ma właściwości neutralizujące oraz bardzo niską masę. Spotkasz w gravelach, rowerach szosowych oraz droższych modelach miejskich i fitness. 

Części rowerowe: koło

 

(Specialized Sirrus)

 

Budowa koła rowerowego od środka: 

• piasta 
• szprychy
• obręcz 
• dętka
• opona. 

 

Piasta ma zamontowane łożyska, dzięki którym koło się kręci. Jest mocowana do roweru przez tzw. szybkozamykacz lub sztywną oś. Piasta trzyma szprychy, które prowadzą do obręczy. Do obręczy wkłada się dętkę i oponę. 

 

*Coraz bardziej popularne, szczególnie w jeździe terenowej, stają się koła i opony bezdętkowe (tubeless). Zamiast dętek w takim rowerze stosuje się mleczko uszczelniające, które sprawia, że opona trzyma swój kształt. 

 

W branży rowerowej stosuje się różne rozmiary kół, od dziecięcych: 12”-24”, przez młodzieżowe i terenowe 26”, aż po 27.5” i 29.”. W jeździe szosowej, szutrowej i rekreacyjnej najbardziej powszechna jest średnica 28”. 

 

Opony również wyglądają zupełnie inaczej i możesz je dopasowywać do własnych preferencji. Szerokie od 25 mm aż do 5 cali, stanowią punkt Twojego kontaktu z podłożem. Poświęcimy im osobny artykuł. 

 

 

Napęd w rowerze

 

(Specialized Epic)

 

A jak ten cały skomplikowany system wprawić w ruch? Rower to z definicji pojazd napędzany siłą Twoich mięśni. Aby jak najlepiej wykorzystać tę siłę, każdy rower jest wyposażony w układ napędowy, na który składają się: 

• przerzutka tylna 
• zależnie od modelu przerzutka przednia 
• mechanizm korbowy (korba) do kręcenia pedałami 
• suport schowany w mufie suportu (to element, dzięki któremu możemy kręcić korbą)
• kaseta lub wolnobieg
• zębatki i łańcuch

 

Napędy występują w najróżniejszych specyfikacjach, rozmiarach, wagach… Moglibyśmy poświęcić im osobny tekst i prawdopodobnie to zrobimy, ale dziś przedstawimy sam mechanizm działania. Mimo tylu elementów, całość działa prosto. Jak już raz zrozumiesz, będziesz zdziwiony, że kiedyś mogłeś tego nie wiedzieć. 

 

To prostsze, niż się wydaje. W samym środku, połączony z ramą, znajduje się suport. To łożyska, które sprawiają, że można kręcić korbą. Na korbie z kolei jest zamontowana zębatka oraz ramiona, do których montuje się pedały. Na zębatce układa się łańcuch. Twoja noga wprawia w ruch łańcuch na zębatce, połączony z tylnym kołem. I tyle! 

 

Z tyłu jest zamontowana przerzutka, która pozwala zmieniać biegi i dostosować odpowiedni bieg. Sterujesz całością przez manetki (lub klamkomanetki w rowerze szosowym) na kierownicy. 

 

 

Hamulce rowerowe 

 

Na kierownicy znajdują się także dźwignie hamulca. W rowerach aktualnie pojawiają się dwa podstawowe rodzaje hamulców: 

• szczękowe (V-brake)
• tarczowe. 

 

Hamulce szczękowe są stosowane coraz rzadziej. Technologia idzie do przodu i teraz stosuje się bardziej skuteczne systemy na tarczach. Zaletą V-brake pozostaje jednak niska waga, dlatego do tej pory w powodzeniem są stosowane w jeździe szosowej. Mechanizm działania hamulców szczękowych jest prosty: tarcie między klockami hamulcowymi i obręczą zwalnia koło. Sprawdzają się w dobrych warunkach pogodowych, jednak ich skuteczność spada w deszczu. W hamulcach tarczowych klocki trą o tarczę. Tarcza jest zamocowana do do piasty w kole. 

 

Sterowanie układem hamulcowym oraz napędowym jest możliwe dzięki pancerzom i linkom, które biegną przez cały rower, wzdłuż rur w ramie lub wewnątrz. 

 

Do tego wszystkiego dochodzą jeszcze elementy, w które warto wyposażyć rower. TUTAJ dowiesz się więcej.