Kto ma pierwszeństwo na drodze dla rowerów? Czyli jak bezpiecznie poruszać się w mieście i na obrzeżach

Kto ma pierwszeństwo na drodze dla rowerów? To niezbędna wiedza dla każdego, kto chce bezpiecznie poruszać się na dwóch kółkach lub autem. Poznaj kilka przykładów sytuacji i dowiedz się, kto i dlaczego powinien ustąpić pierwszeństwa.

Spis treści:

1. Pierwszeństwo na ścieżce rowerowej – jak zbudowane są drogi dla rowerzystów?
2. Czy rowerzysta ma pierwszeństwo na przejeździe dla rowerów?
3. Pierwszeństwo rowerzysty na przejeździe rowerowym – co, jeśli nie wszyscy zastosują się do zasad?
4. Teraz już wiesz, kto ma pierwszeństwo na ścieżce rowerowej

Droga dla rowerów, pas rowerowy, ciąg pieszo rowerowy – jak zbudowane są drogi dla rowerzystów?

Nim poznasz odpowiedź na to pytanie, dowiedz się, czym właściwie jest droga dla rowerów (potocznie zwana ścieżką rowerową) i jakie są różnice między nią a pasem ruchu dla rowerów oraz drogą dla pieszych i rowerów.

• Droga dla rowerów musi być oznaczona znakiem pionowym C-13 i jest konstrukcyjnie oddzielona od jezdni, na przykład krawężnikiem lub barierkami.
• Pas ruchu dla rowerów jest częścią jezdni przeznaczoną do ruchu rowerzystów w jednym kierunku. Oddziela się go znakami poziomymi od reszty jezdni - kombinacją znaku P-23 i linią segregacyjną.
• Droga dla pieszych i rowerzystów (zwana ciągiem pieszo-rowerowym) – musi być oznaczona znakiem pionowym C13/16 "droga dla rowerów i pieszych" zawierającym sylwetki dwojga ludzi oraz roweru oddzielone poziomą lub pionową linią. Jeśli oddziela je pozioma linia, to znaczy, że cała droga jest wspólna. W przypadku pionowej linii dla rowerzystów i pieszych zostały wydzielone osobne pasy ruchu.

W przepisach istnieje też pojęcie śluzy rowerowej. W ten sposób określa się część pasa ruchu, który służy rowerzystom (tylko i wyłącznie!) do zatrzymania się przed skrzyżowaniem i wyłącznie na czas oczekiwania na wjazd na skrzyżowanie. W momencie gdy pojawi się możliwość kontynuowania jazdy, konieczne jest zajęcie miejsca na jezdni wśród samochodów.

Drogi, po których poruszają się rowery, mogą być zbudowane z kostki brukowej. Ten materiał stosowano kiedyś wyjątkowo chętnie, jednak nie dla każdego rowerzysty to wygodne rozwiązanie. Łączenia pomiędzy pojedynczymi kostkami okazują się uciążliwe podczas jazdy na wąskich kołach. Coraz częściej stosowanym rozwiązaniem jest ścieżka rowerowa o nawierzchni bitumiczno-asfaltowej.

Sprawdź także: Rower na dojazd do pracy – jaki wybrać? 4 propozycje

Czy rowerzysta ma pierwszeństwo na przejeździe dla rowerów?

Pierwszeństwo na ścieżce rowerowej oraz drodze dla pieszych i rowerów to zagadnienie, które musisz dokładnie poznać, nim rozpoczniesz podróż. Sprawdź kilka przykładowych sytuacji. Dowiedz się, czy rowerzysta ma pierwszeństwo na ścieżce rowerowej zawsze, czy tylko w określonych sytuacjach.

Pierwszeństwo rowerzysty na przejeździe rowerowym a samochód – co warto wiedzieć?

Kto ma pierwszeństwo na przejeździe rowerowym? Warto rozpocząć od wytłumaczenia, czym właściwie jest przejazd rowerowy. To odcinek, w którym droga rowerowa przecina jezdnię, oznaczony znakiem poziomym P-11. Czasem dodatkowo maluje się przejazd rowerowy na czerwono.

Czy rowerzysta ma pierwszeństwo na przejeździe dla rowerów? Określają to znaki i sygnały drogowe, a w przypadku braku takowych - zasady ogólne zawarte w Prawie o Ruchu Drogowym. Zauważ, że znaczna część przejazdów rowerowych jest oznakowana - jeśli przejazd rowerowy przecina jezdnię, to bardzo często jest to jezdnia drogi podporządkowanej - wówczas jadący nią kierowca widzi znak A-7 "ustąp pierwszeństwa", co oznacza, że musi ustąpić pierwszeństwa cykliście jadącemu drogą z pierwszeństwem (droga dla rowerów to również część drogi, co wynika z definicji zawartych w Prawie o Ruchu Drogowym i Ustawie o drogach publicznych). 

Co z kierującymi samochodami, którzy poruszają się po jezdni i chcą skręcić w drogę poprzeczną, którą przecina przejazd rowerowy? W tej sytuacji kierujący autem jest zobowiązany zachować szczególną ostrożność i ustąpić pierwszeństwa przejazdu rowerzyście jadącemu na wprost. Wynika to z art. 27.1a Prawa o Ruchu Drogowym. Brzmi on:

Kierujący pojazdem, który skręca w drogę poprzeczną, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność i ustąpić pierwszeństwa kierującemu rowerem, hulajnogą elektryczną lub urządzeniem transportu osobistego oraz osobie poruszającej się przy użyciu urządzenia wspomagającego ruch, jadącym na wprost po jezdni, pasie ruchu dla rowerów, drodze dla pieszych i rowerów, drodze dla rowerów lub innej części drogi, którą zamierza opuścić.

Jak widać, zasada dotyczy również osób poruszających się innymi środkami transportu. Podczas skręcania w drogę poprzeczną przecinającą drogę dla rowerów kierujący samochodem musi ustąpić pierwszeństwa nie tylko rowerzyście, ale także osobie poruszającej się przy użyciu urządzenia wspomagającego ruch lub hulajnogą elektryczną.

A co, jeśli cyklista jedzie na wprost po jezdni razem z autami (przy prawej krawędzi jezdni), a samochód chce skręcić w prawo (potencjalnie przecinając tor jazdy cyklisty)? W tej sytuacji pierwszeństwo ma rowerzysta, co również wynika z art. 27.1a Prawa o Ruchu Drogowym.

Co w innych sytuacjach? Tutaj zastosowanie mają polecenia wydawane przez osoby kierujące ruchem, sygnały świetlne, znaki lub zasada prawej ręki. Trzeba pamiętać, że część istniejących przejazdów pozbawionych sygnalizacji czy znaków jest nieintuicyjna i z określeniem, kto właściwie ma na nich pierwszeństwo problem może mieć nawet policja czy sądy. Takie przejazdy powinny zostać oznakowane  w sposób nie budzący wątpliwości przez zarządcę drogi, co w praktyce - niestety - nie zawsze się dzieje.

Czy pierwszeństwo ma ten, kto pierwszy znajdzie się na przejeździe?

Uwaga - istnieje opinia, jakoby pierwszeństwo rowerzysty zależało od tego, czy znajdzie się na przejeździe wcześniej niż samochód. Ma to wynikać z art. 27.1 Prawa o Ruchu Drogowym, który brzmi:

Kierujący pojazdem, zbliżając się do przejazdu dla rowerów, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność i ustąpić pierwszeństwa kierującemu rowerem, hulajnogą elektryczną lub urządzeniem transportu osobistego oraz osobie poruszającej się przy użyciu urządzenia wspomagającego ruch, znajdującym się na przejeździe.

Tak jednak nie jest! Prawo należy interpretować w oparciu o akt prawny czytany jako całość. Inne zapisy Prawa o Ruchu Drogowym określają jasno - kwestię pierwszeństwa regulują sygnały drogowe, znaki i tzw. zasady ogólne. Intencją prawodawcy z pewnością nie było doprowadzenie do sytuacji, w której rowerzyści i kierowcy toczą między sobą wyścig o to, kto szybciej wjedzie na przejazd - a do tego sprowadzałoby się ustalanie kwestii pierwszeństwa wyłącznie w oparciu o art. 27.1.

Można to wyjaśnić na prostym, analogicznym przykładzie. Spójrzmy na art. 25. 1. Prawa o Ruchu Drogowym:

Kierujący pojazdem, zbliżając się do skrzyżowania, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność i ustąpić pierwszeństwa pojazdowi nadjeżdżającemu z prawej strony, a jeżeli skręca w lewo – także jadącemu z kierunku przeciwnego na wprost lub skręcającemu w prawo.

Czy oznacza to, że mamy ustępować pierwszeństwa każdemu pojazdowi, który nadjeżdża z prawej strony? Oczywiście, że nie, bo mamy również skrzyżowania z sygnalizacją świetlną czy oznaczone znakami "droga z pierwszeństwem"/"ustąp pierwszeństwa" - wówczas to sygnalizacja lub znaki określają, kto wjeżdża pierwszy na skrzyżowanie. Ta hierarchia wynika z innych zapisów ustawy - a konkretnie z art. 5.1. PoRD.

Pasy na ścieżce rowerowej – kto ma pierwszeństwo?

Zdarza się, że pasy dla pieszych przecinają ścieżkę rowerową. Jeśli chodzi o pierwszeństwo, przepisy są tożsame z tymi przeznaczonymi dla kierujących innymi pojazdami. W takim razie, co oznaczają pasy na ścieżce rowerowej? Kto ma pierwszeństwo? Podobnie jak w przypadku pasów na jezdni, odpowiedź brzmi: pieszy. Zarówno ten, który znajduje się już na pasach, jak i ten, który zamierza na nie wejść.

Musisz jednak wiedzieć, że bywają miejsca, w których ścieżka rowerowa jest przecięta „zebrą”, jednak nie ma w tym miejscu znaku pionowego informującego o przejściu dla pieszych. To dość mylące. W takiej sytuacji bowiem to pieszy powinien ustąpić pierwszeństwa kierującemu rowerem. Sama „zebra” bowiem nie wystarczy. Brak znaku D-6 sprawia, że takiego miejsca nie można określić „przejściem dla pieszych”.

Droga dla pieszych i rowerzystów – kto ma pierwszeństwo?

Jeśli droga dla pieszych i rowerzystów jest dostępna i wyznaczona dla kierunku, w którym porusza się cyklista, to musi on z niej korzystać. Nie musi jechać z prędkością zbliżoną do pieszego, ponieważ ma dla siebie oddzielny pas. Oczywiście ostrożność jest konieczna. Pierwszeństwo na drodze dla pieszych i rowerzystów ma pieszy.

Chodnik jako miejsce przejazdu rowerów – kto ma na nim pierwszeństwo?

Czasem miejscem poruszania się rowerów musi stać się chodnik. Jest tylko kilka sytuacji, w których to rozwiązanie jest zgodne z prawem. Kolarz może się poruszać drogą dla pieszych, jeśli:

• opiekuje się dzieckiem w wieku do lat 10. poruszającym się rowerem;
• warunki pogodowe stwarzają duże zagrożenie dla jego bezpieczeństwa – mowa między innymi o gołoledzi czy silnym deszczu;
• na jezdni dozwolona prędkość to więcej niż 50 km/h, a przy tym szerokość chodnika wynosi co najmniej 2 m, dostępu do pasa lub drogi dla rowerów nie ma.

Na chodniku rowerzysta musi zachować szczególną ostrożność. Poza tym jest zobowiązany zmniejszyć prędkość do mniej więcej takiej, w jakiej poruszają się piesi mający pierwszeństwo.

Dowiedz się więcej: Jazda rowerem po chodniku – można czy nie można?

Pierwszeństwo rowerzysty na przejeździe rowerowym – co, jeśli nie wszyscy zastosują się do zasad?

Wiesz już, kto ma pierwszeństwo na ścieżce rowerowej, na chodniku czy drodze dla pieszych i rowerów. Niestety wciąż wiele poruszających się osób na jednośladach czy samochodami nie jest świadomych zasad. Może to wynikać między innymi z trudności zrozumienia przepisów.

Nieustąpienie pierwszeństwa przejazdu czy nieprawidłowe przejeżdżanie przez przejazd dla rowerzystów to główne przyczyny wypadków, w których ucierpieli kolarze, a winni byli kierowcy innych pojazdów. Rowerzyści odpowiadający za wypadki również często nie ustępują pierwszeństwa przejazdu, a poza tym nie dostosowują prędkości do warunków.

Konsekwencją niewiedzy, kto ma pierwszeństwo na przejeździe rowerowym, bywają kolizje i wypadki. Co robić w sytuacji, gdy dochodzi do stłuczki samochodu z jednośladem?

Pamiętaj, że w Polsce osoba poruszająca się rowerem nie musi mieć wykupionej polisy OC. Jeśli więc do wypadku doszło z winy cyklisty, sytuacja staje się skomplikowana. Pozostaje liczyć na uczciwość rowerzysty, który powinien pokryć koszty za naprawę szkód z własnej kieszeni. Gdy to kierowca samochodu jest winny, odszkodowanie zostanie wypłacone z ubezpieczenia OC. Po kolizji sprawca powinien spisać oświadczenie. Jeśli obie strony są w stanie się porozumieć, nie ma konieczności wzywania policji.

Przeczytaj więcej o OC rowerzysty – na czym polega? Czy warto w nie inwestować? 

Gdy pojawiają się wątpliwości lub trudno ustalić winnego, lepiej wezwać patrol. Policja ustali sprawcę i sporządzi notatkę. Przyzna również mandat i punkty karne sprawcy. Wezwanie policji to też konieczność, jeśli istnieje podejrzenie, że jeden z uczestników kolizji jest nietrzeźwy.

Policję trzeba bezwzględnie wezwać, jeśli doszło do wypadku, na skutek którego uczestnik ucierpiał. Kierowca samochodu ma obowiązek udzielić pierwszej pomocy rowerzyście i zadzwonić pod numer alarmowy 112.

Wiedza, kto ma pierwszeństwo na ścieżce rowerowej czy drodze dla rowerów i pieszych, pomaga uniknąć kolizji i groźnego wypadku. Niezależnie od tego, jakim rodzajem drogi najczęściej się poruszasz, musisz zadbać też o odpowiednie wyposażenie roweru. Obowiązkowe są między innymi światła oraz dzwonek.

Oświetlenie roweru sprawia, że wieczorem Twój pojazd jest lepiej widoczny w ruchu drogowym. Dzwonek natomiast pozwala Ci ostrzec innych przed niebezpieczeństwem. Sprawdzi się między innymi model z dźwignią Electra, który ma 90 dB głośności. Dzięki temu inni uczestnicy na ścieżce z pewnością go usłyszą. Jeśli zależy Ci nie tylko na donośnym dźwięku, lecz także nowoczesnym wyglądzie, weź pod uwagę dzwonek Knog Oi.

Obowiązkowe wyposażenie roweru to też:

• oświetlenie przednie świecące w sposób ciągły lub migający, w kolorze białym lub żółtym,
• tylny odblask w czerwonym kolorze,
• oświetlenie tylne, czerwone, migające lub ciągłe.

Podczas szukania idealnych lamp zwróć uwagę na zestaw Trek Commuter Pro RT Flare RT Bike Light Set. Znajdziesz w nim przednią, jasno świecącą lampę, która nie oślepia innych uczestników ruchu. Elementy zestawu są ładowane na kabel. Na tył sprawdzi się lampka rowerowa Knog Blinder Mob V The Face, która wyróżnia się łatwością montażu i niezwykle mocnymi diodami.

Teraz już wiesz, kto ma pierwszeństwo na ścieżce rowerowej

Wiesz już, czy rowerzysta ma pierwszeństwo na ścieżce rowerowej. Ta wiedza pozwoli Ci uniknąć nieprzyjemnych kolizji i groźnych dla zdrowia wypadków. Nawet gdy masz pierwszeństwo, zachowaj ostrożność. Tego nigdy za wiele!

Pamiętaj też, jakimi zasadami musisz się kierować, pokonując przejazd dla rowerów. Pierwszeństwo należy tam najczęściej do rowerzysty, jednak musi on znajdować się już na przejeździe. Jako kolarz masz obowiązek ustąpić pierwszeństwa pieszemu, gdy poruszasz się po drodze dla rowerów i pieszych. Podobnie jest, gdy w wyjątkowej sytuacji korzystasz z chodnika.

Pierwszeństwo rowerzysty na ścieżce rowerowej to ważne zagadnienie. Pamiętaj jednak również o właściwym wyposażeniu dwóch kółek – oświetlenie i dzwonek zapobiegają groźnym sytuacjom na drogach. Zajrzyj do oferty Sprint-Rowery i wybierz spośród akcesoriów, które zwiększą Twoje bezpieczeństwo na drodze!